De PISA-cijfers schudden Nederland op – en hoe nu verder?

Uit de cijfers van het PISA¹ blijkt dat Nederland er opnieuw op achteruit is gegaan ten opzichte van het rapport van 2018. Vooral de cijfers over leesvaardigheid worden gedeeld: meer dan een derde van de 15-jarigen haalde in 2022 het minimale leesniveau niet. Maar ook in rekenen-wiskunde en natuurwetenschap zijn we lager gaan scoren.

Deze lagere resultaten worden gecombineerd met een steeds groter wordende socio-economische kloof. We zagen in deze drie vakken (leesvaardigheid, rekenen-wiskunde en natuurwetenschap) al een dalende lijn in het rapport van 2018. Die lijn is doorgezet en zelfs versterkt sindsdien, in het bijzonder voor leerlingen met een migratieachtergrond.

We delen een aantal PISA-gegevens:

• In een vorig rapport (in 2018) deelde PISA al dat gemiddelde scores in Nederland aan het dalen waren. Deze dalende trend is bevestigd en zelfs versterkt voor de vakken rekenen-wiskunde, leesvaardigheid, en natuurwetenschap.
• Tussen 2012 en 2022 zijn de scores van zowel de hoogpresterende leerlingen als de laagpresterende leerlingen gedaald, maar de scores van de laag-presterende leerlingen zijn harder gedaald. Dit betekent dat de prestatiekloof is gegroeid.
• Nederland behoort nu tot de top 3 landen met de grootste verschillen tussen hoogpresterende en laagpresterende leerlingen in rekenen-wiskunde, samen met Israël en Chinees Taipei.
• Volgens PISA kan deze prestatiekloof worden uitgelegd door migratieachtergrond: leerlingen zonder migratieachtergrond scoorden gemiddeld 55 punten hoger dan leerlingen mét migratieachtergrond.

Leerlingen met een migratieachtergrond groeien vaak meertalig op. Ondanks een groeiend aantal meertalige leerlingen op scholen, wordt onderwijs nog vaak gegeven vanuit een eentalige norm. Zo’n eentalige norm kan hinderlijk zijn voor het leerproces van meertalige leerlingen. Deze leerlingen kunnen vaak al veel kennis bezitten, maar in een andere taal dan het Nederlands. Deze taal wordt niet gebruikt in de les, waardoor de kennis onbenut blijft. Dit beperkt dan hun leermogelijkheden. Door beter aan te sluiten bij de kennis die de leerling al bezit – in welke taal dan ook – streven we na dat meertalige leerlingen meer leermogelijkheden kunnen aangrijpen. Multi-STEM beoogt dus deze prestatiekloof te verkleinen door onderwijs met thuistalen aan te moedigen.

1. PISA is een internationaal programma voor leerlingtoetsing (Programme for International Student Assessment), onderdeel van OECD (organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling). Rapport gepubliceerd op 5 december 2023. Lees het rapport hier.

-Lianne Stolte | Phd onderzoeker, deelproject ‘School’. 

Momenteel is deze blog alleen beschikbaar in het Nederlands en Engels. Om het in een andere taal te lezen raden we de vertaaltool DeepL aan. 

Image by Freepik

Terug