Hoe we over taal praten doet er toe: ‘Jouw’ taal, ‘jouw’ land
“Hoe zeg je fotoreceptor in jouw taal, Maria?” vraagt Janneke, de natuurkundedocent van Maria. Maria is 12 en ze is geboren in Roemenië. Ze ging naar de kleuterschool in Constanta, Roemenië. Wanneer ze 6 was, ging ze naar school in Granada, Spanje. Sinds 2 jaar woont ze met haar familie in Alkmaar. Ze spreekt Roemeens en Spaans met haar ouders, voegt Nederlands toe aan de mix met haar oudere zus, leert in het Nederlands op school, en luistert naar podcasts over Taylor Swift in het Engels. Maar wat is haar taal?
We zijn geneigd te denken dat de taal van mensen de taal is die gesproken wordt in het land waar ze geboren zijn. En tot op zekere hoogte is dat waar. In veel gevallen is die taal sterk verbonden met wie we zijn: onze familie en vrienden, herinneringen, dromen, kennis, en manieren van praten en denken over vakwoorden, zoals ‘fotoreceptoren’.
Maar is dat de enige taal die van ons is? Is dat het enige land dat van ons is? In 2007 introduceerde de antropoloog Steven Vertovec de term ‘superdiversiteit’. Vertovec legt uit dat veel samenlevingen nu diverser zijn dan ooit: in een land als Nederland leven mensen die geboren zijn in gebieden verspreid over hele wereld. Zelfs binnen één gemeenschap kunnen er mensen zijn die hier 40, 10 of 2 jaar geleden naartoe zijn gekomen of van wie de ouders of grootouders naar hier zijn verhuisd. Soms heeft slechts één van de ouders een migrantenachtergrond. Soms loopt de migratieroute niet van land A naar land B, maar via C, en D, en Z. Alleen al om deze reden zouden we nog eens goed moeten nadenken over welke taal en welk land bij wie hoort.
Terugkomend op het voorbeeld van Maria, is de vraag van Janneke heel belangrijk. De docent verwelkomt Maria’s achtergrond en kennis in de klas. Maar een tip voor Janneke zou zijn om haar vraag te herformuleren: “Hoe zeg je fotoreceptor in het Roemeens?” Op deze manier maakt de leerkracht ruimte om zich voor te stellen dat Maria meer dan één taal kan hebben. Meerdere talen kunnen bij Maria horen en Maria kan in meerdere landen horen.
Mirona Moraru | Postdoctoraal onderzoeker, deelproject ‘Boundary Crossing’.
Momenteel is deze blog alleen beschikbaar in het Nederlands en Engels. Om het in een andere taal te lezen raden we de vertaaltool DeepL aan
