Aanbevelingen voor het ontwerpen van diverse taallandschappen: Input van onze onderzoekspartners in Zweden
Een ’taallandschap’ is de verzameling tekens en objecten die zichtbaar zijn in de ruimte van een school en die tekst in een taal/talen bevatten. In veel meertalige klaslokalen is het bijvoorbeeld gebruikelijk om welkomstborden in verschillende talen te gebruiken. Volgens Hanna en Ylva, twee masterstudenten die het gebruik van taallandschappen in Zweden onderzochten, kan een taallandschap het gevoel van ‘erbij horen’ bij kinderen bevorderen en een positieve rol spelen bij het leren (Knaevelsrud & Palmér, 2024). Maar waar moet je rekening mee houden bij het ontwerpen van een effectief divers taallandschap dat zowel die pedagogische als didactische functie heeft? Hier zijn hun aanbevelingen.
- Betrek de kinderen (en hun ouders) bij het ontwerpontwerpen en bijhouden van het taallandschap
“…het is bijzonder krachtig wanneer leerlingen zelf actief betrokken zijn bij het vormgeven van het schoolscape. Als hun teksten, afbeeldingen en uitdrukkingswijzen zichtbaar zijn, zullen ze meer eigenaarschap voelen. Bovendien kan dit waardevolle gesprekken over taal, cultuur en identiteit tussen leerlingen op gang brengen – wat kan leiden tot wederzijds begrip en intercultureel bewustzijn tussen taalgroepen. Zelfs ouders kunnen zich meer verbonden voelen met de school wanneer hun talen zichtbaar zijn en gewaardeerd worden.”
- Werk het taallandschap regelmatig bij
“Als het taallandschap niet voortdurend wordt aangepast aan de talen van de leerlingen bestaat er een risico op impliciete taalhiërarchieën – waarbij sommige talen zichtbaarder zijn, meer ‘aanvaardbaar’ zijn of met meer prestige worden behandeld dan andere. Wil een taallandschap echt inclusief zijn, dan moet het zorgvuldig en regelmatig worden bijgewerkt, zodat alle leerlingen zich gezien en vertegenwoordigd voelen. Zonder deze zorg zou het schoolscape uitsluiting eerder kunnen versterken dan voorkomen.”
- Het taallandschap moet afgestemd zijn op het taalbeleid van de school
“In sommige gevallen blijft taaldiversiteit beperkt tot een visuele vertoning in plaats van een geïntegreerd onderdeel van het schoolleven. Als het taallandschap inclusie beoogt, maar leerlingen tegelijkertijd worden ontmoedigd om in de praktijk hun thuistaal te spreken, wordt het doel ondermijnd.”
- Het taallandschap moet een pedagogische functie hebben
“Als meertalige objecten in de klas worden geplaatst zonder dat ze op een zinvolle manier in het onderwijs worden geïntegreerd, of zonder een duidelijk doel, lopen ze het risico slechts visuele ‘ruis’ in de omgeving te worden. Wanneer leerlingen een nieuwe taal leren, kunnen die objecten hen helpen om wat ze geleerd hebben, te versterken. Om een pedagogische functie te hebben, moeten ze dus verbonden zijn met de leeractiviteiten.
Leerkrachten moeten ook laten zien aan de leerlingen hoe de meertalige objecten gebruikt kunnen worden, of afbeeldingen toevoegen om ze begrijpelijker en toegankelijker te maken voor leerlingen die zelfstandig werken.”
Uit het werk van Hanna en Ylva kunnen we concluderen dat goed ontworpen taallandschappen niet bedoeld zijn als statisch of betekenisloos: Integendeel, het zijn dynamische hulpmiddelen die een belangrijke rol spelen in het onderwijs en het potentieel hebben om leerlingen zich welkom te laten voelen en effectiever te laten leren. Geïnteresseerd in meer informatie? Neem contact met ons op om het werk van onze collega’s of onszelf over dit onderwerp te lezen!
– Lucía Chisari, Gerald van Dijk, Hanna Palmér en Ylva Knaevelsrud
Momenteel is deze blog alleen beschikbaar in het Engels en Nederlands. Om het in een andere taal te lezen, raden we aan de vertaaltool DeepL.com te gebruiken.
