Een dans van talen: meertalige studenten praten over wetenschappelijke onderwerpen
Bij Multi-STEM hebben we de afgelopen jaren onderzocht hoe kinderen met een meertalige achtergrond omgaan met STEM (wetenschap, technologie, engineering en wiskunde). We weten dat het leren van STEM niet alleen gaat om het kennen van feiten, zoals wat planten nodig hebben om te groeien. Het gaat ook om het kunnen praten over wetenschap: observaties delen, vragen stellen en ideeën uitleggen aan leraren, klasgenoten en familie. Maar wat gebeurt er als een kind thuis de ene taal spreekt en op school een andere? Hoe beïnvloedt dat de manier waarop ze over wetenschap praten?
Laten we eens kijken naar een eenvoudige klassenactiviteit geïnspireerd op een voorbeeld van MacDonald et al. (2025). Je leerlingen leren over planten en bloemen. Je hebt hen gevraagd om een bloem mee te nemen, en nu werken ze in tweetallen. Elk tweetal spreekt dezelfde taal thuis. De ene leerling beschrijft zijn bloem aan zijn partner – die de bloem niet kan zien – aan de hand van een gelabeld diagram met de onderdelen van de bloem in het Nederlands . De partner luistert en probeert de bloem te tekenen op basis van de beschrijving. Je moedigt leerlingen aan om wetenschappelijke observatie en beschrijving te oefenen. Maar hier komt het spannende deel: wanneer ze hun volledige taalkundige repertoire mogen gebruiken, putten meertalige kinderen uit alle middelen die hen ter beschikking staan. Ze kunnen de bloem in hun thuistaal beschrijven: “Hij heeft drie grote bloemblaadjes.” Maar als het gaat om technische termen die ze in de klas hebben geleerd, kunnen ze overschakelen naar het Engels: “De steel is 4 cm lang, korter dan je vinger.” Als hun partner vraagt: “Wat is de steel?”, kan het antwoord zijn: “Dat is de grote stok die de bloem vasthoudt!” Ze kunnen ook woorden uit het diagram gebruiken, zelfs als die termen nieuw zijn. Vaak denken docenten dat het gebruik van meerdere talen alleen maar extra lestijd kost en de lessen complexer maakt. Dit voorbeeld laat echter zien dat het ook een verrijking kan zijn.
Jarenlang lag de nadruk in het onderwijs op het zo snel mogelijk leren en gebruiken van academische of wetenschappelijke taal door leerlingen. Het idee was dat het beheersen van deze formele taal essentieel was voor het begrijpen van de inhoud. Maar onderzoek toont aan dat de grens tussen ‘alledaagse’ en ‘academische’ taal niet zo duidelijk is als we ooit dachten. In feite schakelen echte wetenschappers regelmatig tussen verschillende registers in hun werk, terwijl ze een onderzoeksartikel schrijven, met collega’s praten of iets aan het publiek uitleggen. Daarom moedigt het huidige denken in het STEM-onderwijs studenten aan om flexibel te schakelen tussen alledaagse en wetenschappelijke manieren van spreken. En voor meertalige kinderen omvat deze flexibiliteit ook het schakelen tussen talen.
In ons werk, en dat van anderen, hebben we gezien hoe kinderen verschillende talen op verschillende manieren gebruiken bij het leren van wetenschap: met hun familie, in de klas of zelfs in het museum. Door leerlingen hun volledige taalkundige middelen te laten gebruiken, ondersteunen we niet alleen hun leerproces, maar versterken we ook hun vermogen om elke taal of elk register in de loop van de tijd effectiever te gebruiken. Wat betekent dit voor docenten? Het betekent dat wanneer we ruimte creëren voor meertalig spreken in het wetenschapsonderwijs, we niet alleen de taalontwikkeling ondersteunen, maar kinderen ook helpen om zelfverzekerde, bekwame wetenschappelijke denkers te worden.
-Lucía Chisari | PhD researcher, Subproject ‘Wetenschapsmusea’.
Momenteel is deze blog alleen beschikbaar in het Engels en Nederlands. Om hem in een andere taal te lezen, raden we aan de vertaaltool DeepL.com te gebruiken.
Literatuur
Buxton, C. A., & Lee, O. (2023). Multilingual learners in science education. In: Lederman, N. G., Zeidler, D. L., Lederman, J. S. (Eds.) (pp. 291-324), Handbook of Research on Science Education, vol III. Routledge.
Karlsson, A., Nygård Larsson, P., Jakobsson, A. (2021). Students’ Multilingual Negotiations of Science in Third Space. In: Jakobsson, A., Nygård Larsson, P., Karlsson, A. (Eds.) (pp. 119-141), Translanguaging in Science Education. Sociocultural Explorations of Science Education, vol 27. Springer.
MacDonald, E. G., Bakker, A., van de Weijer-Bergsma, E., & Blom, E. (2025). Promoting caregiver engagement processes through the codesign of translanguaging mathematics activities. Educational Studies in Mathematics, 1-22.
