Hoe de thuistaal de rekenknop omzette
Nederlands leer je door Nederlands te gebruiken, werd mij altijd gezegd. Maar klopt dat wel? Zo ervaarde ik tijdens het lesgeven dat bij nieuwkomers het gebruik van de thuistaal juist het leren in het Nederlands kan helpen. Vervolgens ontdekte ik dat dit in de wetenschap al een bestaand concept is genaamd translanguaging.
We zijn al een kwartier bezig, de tienjarige Adam en ik. Met zijn voorkennis had deze instructie over even en oneven getallen niet langer dan vijf minuten hoeven duren. Toch lukt het mij maar niet om het duidelijk te maken. Ik heb het op allerlei manieren geprobeerd, materialen erbij gehaald, getekend, met andere woorden nog een keer uitgelegd. Hij raakt gefrustreerd – veel te moeilijk deze les. Ik raak gefrustreerd – dit moet hij toch kunnen!
In een laatste wanhopige poging gebruik ik een vertaalapp. Twee woorden type ik, die direct in zijn thuistaal, het Perzisch, op het scherm verschijnen. Adam leest het en daar is de klik! Eindelijk is de verbinding gelegd tussen kennis die hij al had en wat ik hem vandaag probeer te leren. “Makkelijk!” roept hij en binnen de kortste keren heeft hij de les, volledig juist, gemaakt.
Ook bij mij gaat er een knop om. Dit moet en kan ik anders doen! Als een kleine steun in de thuistaal Adam kan helpen om verder volledig bij de les te zijn in het Nederlands, waarom doe ik dat dan niet vaker? Wat belemmert mij als leerkracht om alle talen (en daarmee alle kennis) van mijn leerlingen in te zetten? Hoe kan ik, al ken ik de talen van mijn leerlingen zelf niet, vaker mijn leerlingen op deze wijze een duwtje in de rug geven?
Ik ben Hanneke Baart, leerkracht in een nieuwkomersklas en PhD onderzoeker bij het Multi-STEM project. Sinds vier jaar geef ik in de ‘Gelderse Vallei’ les aan een diverse groep 8-12 jarigen die pas sinds kort in Nederland zijn komen wonen. Als ik niet voor de klas sta dan doe ik onderzoek naar hoe, met digitale middelen, de thuistaal kan worden gebruikt in de rekenles aan nieuwkomerskinderen. Zodat Adam, en alle nieuwkomersleerlingen, echt kunnen laten zien wat ze in huis hebben. Met ál hun talen.
Hanneke Baart | PhD onderzoeker, Translanguaging & Digital Tools
Momenteel is deze blog alleen beschikbaar in het Nederlands en Engels. Om het in een andere taal te lezen raden we de vertaaltool DeepL.com aan.
